Concurrentiekracht

De Brabantse economie staat er goed voor. De toegevoegde waarde is hoog en de werkloosheid is historisch laag. Maar succes vandaag is geen garantie voor de toekomst. De internationaal georiënteerde economie van Brabant is sterk verbonden met de golfslag van de globalisering. Grote bewegingen op het wereldtoneel zijn direct voelbaar in onze regio.

Sinds de financieel-economische crisis van 2008 is er sprake van een aantrekkende wind met soms stormachtige trekken. Het financiële systeem, klimaatverandering, grondstoffenschaarste, technologische ontwikkelingen, geopolitieke spanningen, migratie: er komt nogal wat op ons af. De wereld buiten Brabant dringt door in onze economische afwegingen en kansen. Het is echter niet alleen deze nieuwe wereld(wan)orde, maar ook de grote opgaven waar Brabant zelf voor staat, bijvoorbeeld op het vlak van duurzaamheid en solidariteit, die de economie van onze regio op de proef stellen. Wat betekent dat voor onze concurrentiepositie en de mate waarin we in staat zijn om die positie duurzaam te versterken?

Spanning op de arbeidsmarkt

De verwachting is dat technologische ontwikkelingen zoals robotisering en digitalisering een grote impact zullen hebben op de arbeidsmarkt en de maatschappij. Deze ontwikkeling vraagt om andere competenties en doet een beroep op onze flexibiliteit en onze bereidheid om een leven lang te blijven leren. Sommige beroepen verdwijnen terwijl andere populairder worden. Bij banken verdwenen tussen 2007 en 2016 bijvoorbeeld bijna 20% van de banen als gevolg van automatisering, met name administratief werk [1]. Terwijl er in andere sectoren in Brabant, zoals in de techniek, IT, logistiek, bouw en zorg sprake is van een nijpend personeelstekort.

Vertrouwen

Daarnaast ontstaat er, zowel mondiaal als regionaal, steeds meer onrust over maatschappelijke thema’s. Met 7% is het aandeel hernieuwbare energie in Brabant nog steeds laag, terwijl de logistieke en landbouwsector wel verantwoordelijk zijn voor een hoge uitstoot van CO2 en stikstof. Politieke ontwikkelingen in landen als de VS, het VK, Italië en Hongarije en de ‘gele hesjes’-protestbeweging in Frankrijk laten zien dat het vertrouwen in de politiek onder druk staat. In Brabant is dat niet anders. Slechts 37% van de Brabanders heeft vertrouwen in de politiek, aldus de Sociale Veerkracht Monitor [2]. ‘Het huidige systeem begint te kraken,’ zegt Caroline Hummels, hoogleraar Industrial Design aan de TU Eindhoven hierover. ‘Iedereen voelt dat het anders moet.'

Gezondheidszorgen

Brabanders maken zich daarnaast zorgen om hun gezondheid en de gezondheidszorg in het algemeen: 73% ziet (gezondheids)zorg als de grootste uitdaging voor Nederland [3]. Een kwart van de Brabanders voelt zich ‘niet of minder gezond’. Dit percentage is –na correctie voor regionale verschillen als leeftijd – aanzienlijk hoger dan in de rest van Nederland [4].

Duurzaam, inclusief en innovatiegedreven

Wat bepaalt op lange termijn de concurrentiepositie van Brabant? Volgens ons behoort een concurrerende Brabantse economie duurzaam, inclusief en innovatiegedreven te zijn. Wie de belangen van duurzaamheid, inclusiviteit en innovatie verwaarloost verspeelt concurrentiekracht en stelt het goede leven in Brabant in de waagschaal.

Een nieuwe definitie

Met een strikte opvatting van concurrentiekracht, die vooral kijkt naar klassieke economische principes zoals inkomen, investeringen en werkgelegenheid, komen de bovengenoemde uitdagingen dus niet aan het licht. Daarom hebben we een nieuwe, bredere definitie nodig, die rekening houdt met de mate waarin de economie duurzaam, innovatief en sociaal inclusief is. Het zijn deze factoren die meer dan in het verleden bepalend worden voor onze concurrentiekracht.

Voetnoten:
[1] CBS (2018) De regionale economie 2017
[2] Provincie Noord-Brabant (2018) Sociale Veerkracht Monitor 2018
[3] Brabant Advies, het PON, Telos (2018) Expeditiegids Brabant
[4] CBS (2018) Gemeentelijke verschillen in ervaren gezondheid